Drodzy Przyjaciele Instytutu,
czy wiecie, że w tym roku Instytut Francuski działający w Warszawie kończy 100 lat?!
Instytut Francuski powstał w Warszawie jeszcze przed wojną, gdzie od 1925 roku miał siedzibę w Pałacu Staszica, tuż obok Uniwersytetu Warszawskiego. Nazywano go wówczas „warszawską Sorboną”. Ten okres istnienia Instytutu przerwał wybuch II wojny światowej. Następnie przez krótki czas kontynuował swoją działalność, także zaraz po wojnie, w tymczasowym lokalu w Alejach Jerozolimskich 32. Niestety ją zawieszono, w styczniu 1950 roku w obliczu narastającej atmosfery zimnowojennej i pogarszających się stosunków polsko-francuskich. Tutaj warto nadmienić, że 27 maja 1946 roku doszło do otwarcia Instytutu Francuskiego w Krakowie, który mieścił się w Pałacu Lubomirskich. Obecnie Instytut działa w tym samym budynku co Konsulat Generalny Francji w Krakowie przy ul. Stolarskiej 15 i zbliża się 80 rocznica jego powstania.
Po roku 1953 w relacjach między krajami nastąpiła odwilż, co pozwoliło na wznowienie czegoś w rodzaju substytutu Instytutu – Ośrodka Cywilizacji Francuskiej na Uniwersytecie Warszawskim (1958-1968).
Dalsze losy Instytutu łączą się z wizytą prezydenta Republiki Francuskiej generała de Gaulle’a w Warszawie w 1967, kiedy to Instytut został ponownie otwarty w al. Wyzwolenia 14, gdzie funkcjonował do 1968 jako Czytelnia francuska. Na lokal Czytelni przy Al. Wyzwolenia 14 przypadły dwa małe pomieszczenia, magazyn i szatnia, ale dostępne tam były klasyczne powieści francuskie oraz przekrój literatury z lat siedemdziesiątych, w sumie 6000 woluminów oraz ok. 80 tytułów prasy.
Jesienią 1971 roku Czytelnia przeniosła się do nowego lokalu przy ul. Świętokrzyskiej 3b, gdzie zainaugurował jej otwarcie francuski premier Jacques Chaban-Delmas podczas oficjalnej wizyty w Polsce. Pod adresem na Świętokrzyskiej Instytut Francuski działał prawie przez ćwierć wieku. Pomieszczenia były obszerne, a składały się na nie duża sala konferencyjna, sale wykładowe, teleteka, biuro księgowości, wypożyczalnia kaset, płyt i filmów oraz czytelnia.
Przez lata funkcjonowania przy ul. Świętokrzyskiej Instytut stał się dla Warszawy wyspą wolności, świeżości, łącznikiem z niedostępnym dla wielu światem zza żelaznej kurtyny, źródłem wiedzy, miejscem wyjątkowych spotkań i intelektualnych odkryć.
Od początku lat 90-tych Instytut szukał przez kilka lat swojego nowego miejsca na mapie miasta. W roku 1994 przeniósł się do pięknego secesyjnego gmachu przy ul. Senatorskiej 38, dawnego Domu Bankowego Wilhelma Landaua, gdzie funkcjonował do 2009 roku. To w tym okresie Instytut promował z dużym powodzeniem znamienite intelektualne i literackie autorytety Francji, zapewniał dostęp do największych i wartościowych artystycznych produkcji, oferował bogate zbiory biblioteczne, kontynuował kursy języka francuskiego. Bywalcy budynku przy Senatorskiej mieli także dostęp do klimatycznej kawiarni, a w księgarni Marjanna mogli nabyć francuską prasę oraz nowości wydawnicze.
Obecnie Instytut Francuski kontynuuje swoją działalność w siedzibie przy ul. Widok 12, której otwarcie zainaugurowano oficjalne 5 grudnia 2009. Nasza aktywność w obecnym kształcie to wynik zaangażowania profesjonalnego zespołu, który dla Was rozwija kursy języka francuskiego, prowadzi nowoczesną mediatekę, buduje relacje pomiędzy Francją i Polską w dziedzinie współpracy kulturalnej, edukacyjnej i językowej, oraz, przy aktywnym wsparciu agencji Campus France, uniwersyteckiej i naukowej.
Jaka będzie przyszłość Instytutu ? Czy Widok to nasz ostatni przystanek na mapie Warszawy?
Otóż nie ! Za półtora roku, najpóźniej we wrześniu 2026 roku, Instytut Francuski w Warszawie otworzy nowy rozdział swojej wiekowej historii i przeniesie się do wyjątkowej siedziby przy Placu Europejskim w dzielnicy Wola. Będzie to kolejny etap rozwoju naszej instytucji, działającej na rzecz relacji francusko-polskich.
Tymczasem zachęcamy Was do śledzenia naszych mediów społecznościowych, gdzie w ciągu całego roku odnajdziecie wiele wspomnień z minionych lat, które być może Was wzruszą i pozwolą nieco cofnąć się w czasie.
W tekście wykorzystano fragmenty tekstów z książki „Un Institut dans la ville” z 2008.
